‎آموزش حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

‎آموزش حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که مصرف کننده یا خریدار آن را همراه با قیمت خرید جنس ها و خدمات می‌پردازد و دریافت کننده یا فروشنده موظف است میزان مالیات دریافتی را به حساب دولت واریز نماید.همانطور که خود فروشنده نیز ضمن خرید اولیه اینچنین مالیاتی را پرداخت کرده اما مصرف کننده به حساب نمی آید، در این شرایط است که او حق دارد تمام مالیات‌های ارزش افزوده پرداختی خود را از تمام مالیات بر ارزش افزوده های دریافت شده کم کرده و مابه التفاوت آن را به دولت پرداخت کند.

مالیات بر ارزش افزوده:

اصولا مالیات بر ارزش افزوده به همه کالاها و خدماتی تعلق می‌گیرد که در مقابل پول، در داخل کشور داد و ستد می‌شوند، غیر از آن کالاها و خدماتی که در قانون برای آن شرایط ویژه، مانند تخفیف‌هایی در نظر گرفته شده باشد. کالاهای صادراتی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند:

در خیلی از کشورها خدمات پزشکی، داروها، مواد غذایی، کالاهای رسانه‌ای چاپی غیر تبلیغاتی، خدمات عام‌المنفعه و بعضی خدمات دولتی و جرائم نقدی دارای استثناء می‌باشند.

در واقع اداره امور مالیات در شرایط معمولی به هیچ عنوان تک پستهای دریافتی و پرداختی کاسبان را در نظر نمی‌گیرد، بلکه جمع کل را در پایان سال مورد محاسبه قرار خواهد داد. یک تولید کننده یا بازرگان در پایان سال، حجم همه ی مالیات‌های دریافت شده از مشتریان را از تمام مالیات‌های پرداختی کم کرده و مابه التفاوت را به دولت می‌پردازد.

نمونه گردش مالیات بر ارزش افزوده

بعنوان مثال: یک تاجر مقدار یک کیلوگرم چوب درخت را به میزان ده ریال به یک کارخانه کاغذسازی می‌فروشد و مقدار یک ریال مالیات بر ارزش افزوده کسب می‌نماید. کاغذ تولید شده از مسیر دهها تولیدکننده و بازرگان و دلال عبور می‌کند تا در پایان به صورت یک کتاب با قیمت فروش ۵۰۰۰۰ ریال (با مالیات نهفته ۱۰ درصدی = ۴۵۴۵ ریال) به دست مصرف کننده برسد. در این بین خزانه دولت شاید ده‌ها یا صدها بار مالیات بر ارزش افزوده کسب کرده و باید کل مبالغ تفاوت ارزش‌های افزوده دریافتی را به پرداخت کننده‌ها یعنی همه «ارزش افزا ها» که در تبدیل چوب به کتاب سهیم بوده‌اند، از جمله: کارخانه چوب بُری، کارخانه اره سازی، فروشنده‌های عمده و خرده اره، تا کاغذ ساز، کاغذ فروش، شرکت‌های باربری و ترابری، شرکت برق، شرکت آب، شرکت تلفن، شرکت دفع زباله، سازنده رنگ کاغذ، سازنده رنگ چاپ، رنگ کاغذ فروش، رنگ چاپ فروش، عمده فروش‌های مختلف، چاپخانه کتاب، صحافی کتاب، شرکت‌های تبلیغات و تک فروش کتاب بازگرداند، زیرا مالیات بر ارزش افزوده حقیقی را فقط باید مصرف کننده انتهایی بپردازد. این امر کار بخش خصوصی و اداره‌های مالیات را بسیار سنگین می‌کند. به همین خاطر گهگاهی بحث آن مطرح می‌شود که بهتر است این مالیات را از داد و ستدهای بین «ارزش افزاها» (تولید کننده گان، فروشنده‌های میانی و دلال‌ها) حذف کنند.

حجم مالیات بر ارزش افزوده کشورهای اروپایی

• دولت اتریش ۲۳ میلیارد یورو
• دولت آلمان ۱۸۰ میلیارد یورو.
• دولت انگلستان در سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۱۰ میلیارد یورو مالیات بر ارزش افزوده کسب کرده،  این رقم برابر ۴۸،۳٪ کل مالیات‌ها در آلمان است .

مصرف مالیات بر ارزش افزوده

معمولا هر دولتی مصارف خاصی را برای مالیات بر ارزش افزوده درنظر می‌گیرد. از مهم ترین درآمدهای خزانه شهرداریها، استانداریها و همچنین دولت‌های مرکزی، همین مالیات است. این مالیات به حساب خزانه دولت مرکزی واریز و از همانجا طبق مقررات بین استان‌ها و شهرها تقسیم می‌شود.

اصولا این نوع مالیات‌های همه گیر، برای دولت‌ها ابزاریست برای کنترل و هدایت اقتصاد و جامعه.

بطور مثال آلمانی‌ها برای زنده نگه داشتن شهر تجزیه شده برلین در دوران جنگ سرد قانونی به اجرا گذاشتند که اجازه می‌داد تا کسبه برلین غربی در تجارت با آلمان غربی «مالیات بر ارزش افزوده» را حذف کنند. با این ترفند مالیاتی هدفدار، بسیاری از شرکتها و کارخانه ها در برلین غربی شعبه، برپا کرده بودند.

نمونه یک محاسبه:

اکنون تسویه حساب این تاجر با مالیات ۱۰%:

• خرید جنس با بهای ۱۰۰ ریال بعلاوه ۱۰ریال مالیات و افزودن ارزش جنس… و در پایان ۳۰۰ ریال فروش با ۲۷/۲۷ریال مالیات پنهان در بهای فروش. مابه التفاوت قابل پرداخت به خزانه دولت مساوی می شود با ۱۷/۲۷ ریال.

۱۰۰ریال + ۱۰٪ = ۱۱۰ ریال ← افزودن ارزش (دلالی، فروش یا تولید فرق نمی‌کند) ← فروش به قیمت ۲۷۲/۷۳ ریال + ۱۰٪ مالیات (= ۲۷/۲۷) = ۳۰۰ ریال

نحوه حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

۱ – خرید مواد به مبلغ ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال:
خرید ۱.۰۰۰.۰۰۰
مالیات بر ارزش افزوده خرید ۱۵.۰۰۰
عوارض خرید ۱۵.۰۰۰
بستانکاران ۱.۰۳۰.۰۰۰
۲ – فروش محصول تولیدی به مبلغ ۱.۵۰۰.۰۰۰ ریال :
بدهکاران ۱.۵۴۵.۰۰۰
مالیات بر ارزش افزوده فروش ۲۲.۵۰۰
عوارض فروش ۲۲.۵۰۰
فروش ۱.۵۰۰.۰۰۰
با فرض مثال دوره مالیاتی سه ماهه اول شرکت فرضی به این دو عملیات خلاصه می شود:

تهاتر مالیات بر ارزش افزوده فروش و مالیات بر ارزش افزوده خرید = ۱۵.۰۰۰ – ۲۲.۵۰۰ = ۷.۵۰۰ ریال
تهاتر عوارض فروش و عوارض خرید = ۱۵.۰۰۰ – ۲۲.۵۰۰ = ۷.۵۰۰ ریال
———————
جمع بدهی قابل پرداخت دوره ۱۵.۰۰۰ ریال

اگر در دوره ذکر شده در بالا خریدی داشته باشید ولی فروش نه، تمامی مبالغ پرداختی بابت مالیات و عوارض خرید به عنوان مطالبات از سازمان امور مالیاتی قابل برگشت می باشد.

اگر در دوره مذکور خرید نداشته باشید و فقط فروش صورت پزیرفته کل مبالغ دریافتی بابت مالیات و عوارض فروش به عنوان بدهی به سازمان امور مالیاتی لازم به پرداخت می باشد.

در این سیستم باید سرفصلهایی مجزاء تعریف کنیم:

• حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید
• حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش
• حساب عوارض خرید
• حساب عوارض فروش کلیه عوارض و مالیات بر ارزش افزوده های پرداختی طبق صورتحسابهای خرید باید در حسابهای ۱ و ۳ بدهکار شود .
• کلیه عوارض و مالیات بر ارزش افزوده های دریافتی طبق صورتحسابهای فروش باید در حسابهای ۲ و ۴ بستانکار شود.

1. اگر تفاوت پایان دوره این حسابهای متضمن اضافه پرداختی باشد باید تقاضای برگشت وجوه را از دارایی نمود.
2. اگر تفاوت و تهاتر پایان دوره این ۴ حساب متضمن کسر پرداختی باشد باید وجوه مربوط به آن را به دارایی پرداخت نمائیم.
3. کلیه وجوهات مربوط به مالیات VAT در خصوص مرجوعی های فروش به حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش و در خصوص مرجوعی های خرید به حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید منظور می شوند.
   البته در خصوص عوارض مربوطه هم به همین شکل اخیر عمل می شود.